Ý nghĩa việc phát hiện sớm ung thư tuyến tiền liệt

Biểu hiện ung thư tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt bao quanh một phần của đường niệu đạo, nên khi xuất hiện khối u ác tính có thể gây ra các biểu hiện về rối loạn tiểu tiện và tuyến tiền liệt tiết chất dịch tạo thành tinh dịch theo ống dẫn tinh vào niệu đạo nên gây ra các rối loạn chức năng và hoạt động tình dục, chẳng hạn như khó đạt sự cương cứng hoặc đau mỗi khi xuất tinh.

Khi ung thư phát triển các giai đoạn sau có thể di căn sang các bộ phận khác của cơ thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau. Thường gặp là đau xương, xương chậu hay xương sườn. Ung thư còn di căn vào các xương khác, thường là phần gần đầu của xương đùi.

Ung thư tuyến tiền liệt di căn vào cột sống cũng có thể đè lên tủy sống gây ra yếu chân và đại tiện, tiểu tiện không tự chủ.

Các triệu chứng bộc phát ở giai đoạn nặng hơn chẳng hạn như: Giảm cân, đau vùng khung chậu, đau lưng hay hông và khó khăn việc đi tiểu.

Những dấu hiệu nhận biết ung thư tuyến tiền liệt như sau:

-    Tiểu nhiều đặc biệt là vào ban đêm
-    Tiểu khó hoặc tiểu són
-    Nước tiểu có dòng chảy kém
-    Đau hoặc nóng rát lúc tiểu
-    Đau đớn lúc phóng tinh qua dương vật trong khi giao hợp
-    Có máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch
-    Đau đớn hoặc cứng đơ ở dưới lưng, hai bên hông hoặc đùi trên

Sàng lọc ung thư tiền liệt tuyến

Nguyên tắc của việc sàng lọc này là chụp cắt lớp vi tính vùng trực tràng, xét nghiệm chất chỉ điểm khối u PSA và siêu âm nội trực tràng. Tiêu chuẩn để xác định bệnh là chẩn đoán mô bệnh học qua phẫu thuật hoặc sinh thiết.

Chụp cắt lớp vi tính vùng trực tràng

Đây là xét nghiệm sàng lọc kinh điển đối với ung thư tuyến tiền liệt, độ nhạy của nó tuy hạn chế tuy nhiên vẫn được áp dụng vì thăm khám trực tràng bằng tay chỉ sờ bằng hai thùy của tuyến

Chụp cắt lớp vi tính vùng trực tràng có thể phát hiện được 55%-68% ung thư tuyến giai đoạn A, khi chưa có triệu chứng. Tuy nhiên xét nghiệm này có độ đặc hiệu hạn chế vì tỉ lệ dương tính giả cao.

Chất chỉ điểm khối u

PSA tăng có ý nghĩa trong sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt. Trong nghiên cứu sàng lọc ung thư TLT bằng PSA, kết quả cho thấy giá trị PSA tăng trên 4ng/dL có tới trên 80% trường hợp ung thư TLT được phát hiện khi chưa có triệu chứng lâm sàng mặc dù độ nhạy thấp chỉ 29%.

Nồng độ của PSA liên quan tới kích thước của khối u, khối u càng lớn nồng độ PSA càng tăng. Các nghiên cứu cũng cho thấy qua sang lọc ung thư TLT bằng PSA thì một tỉ lệ lớn ung thư tiềm tàng được phát hiện.

Sàng lọc loại ung thư này bằng test PSA phát hiện được tỉ lệ mắc ung thư tiềm tàng mà được phát hiện bằng mổ tử thi. Như vậy sàng lọc có tác dụng phát hiện ung thư tuyến tiền liệt và điều trị có hiệu quả.

Siêu âm qua đường trực tràng

Phần lớn các nghiên cứu cho thấy độ nhạy của phương pháp là phát hiện được từ 57%-68% các trường hợp ung thư tuyến tiền liệt khi chưa có triệu chứng lâm sàng. Do siêu âm nội trực tràng không thể phân biệt được khối u lành tính hay ác tính nên giá trị dự báo dương tính của phương pháp này thấp hơn xét nghiệm PSA.

Ý nghĩa của phát hiện sớm ung thư tuyến tiền liệt

Việc phát hiện sớm ung thư tuyến tiền liệt có thể chữa khỏi bệnh, đồng thời giảm chi phí điều chị và biến chứng sau điều trị.

Điều trị ung thư tuyến tiền liệt ở những giai đoạn muộn hơn thường khó khăn do khối u đã xâm lấn ra xung quanh hoặc di căn xa. Người bệnh khi đó phải trải qua các biện pháp điều trị nặng nề hơn như xạ trị vùng chậu,. có thể gây ra nhiều biến chứng. Mặt khác chi phí cho điều trị tốn kém, thời gian sống thêm ngắn.

Chẩn đoán và điều trị ung thư tuyến tiền liệt

Chẩn đoán

Thăm khám trực tràng bằng tay có thể phát hiện khối u ở tuyến tiền liệt, nhưng phương pháp này phụ thuộc lớn vào tay nghề của bác sĩ.

Các xét nghiệm:

-   Chụp cắt lớp vi tính vùng chậu phát hiện các tổn thương ở vùng này bao gồm cả các tổn thương ngoài tiền liệt tuyến, các hạch di căn.
-    Chất chỉ điểm khối u PSA
-    Chụp xạ hình xương
-    Siêu âm nội trực tràng
-    Sinh thiết khối u để chẩn đoán mô bệnh học

Điều trị

Việc điều trị ung thư tuyến tiền liệt phụ thuộc vào mức độ xâm lấn của khối u, tình trạng sức khỏe của người bệnh. Nếu ở giai đoạn sớm có thể điều trị bằng phẫu thuật hoặc xạ trị. Giai đoạn muộn đã có di căn thì điều trị bằng nội tiết kết hợp xạ trị tại chỗ.

BS.CKI Nguyễn Hữu Cầu