SÀNG LỌC NGUY CƠ SANH NON: Đo chiều dài kênh cổ tử cung.

1. Kênh cổ tử cung là gì? Đo chiều dài kênh cổ tử cung như thế nào?

Hình ảnh mô tả cổ tử cung, chiều dài kênh cổ tử cung

Tử cung có 3 phần: thân tử cung, eo tử cung và cổ tử cung. Cổ tử cung được xem là “cửa” của tử cung, nơi mà khi chuyển dạ sinh sẽ mở ra từ 1 – 10cm để cho thai nhi đi qua.

Cổ tử cung có 2 lỗ: lỗ ngoài cổ tử cung thông với âm đạo, lỗ trong cổ tử cung thông với buồng tử cung. Giữa lỗ ngoài và lỗ trong cổ tử cung được nối với nhau bởi 1 cấu trúc dạng hình ống gọi là kênh cổ tử cung (C). Khoảng cách từ lỗ trong cổ tử cung (A) đến lỗ ngoài cổ tử cung (B) gọi là chiều dài kênh cổ tử cung (mũi tên 2 chiều, màu vàng).

Trong thai kỳ bình tường, cổ tử cung đóng kín rất chắc, kênh cổ tử cung được chặn bởi một nút chất nhầy rất day để bảo vệ thai nhi bên trong buồng tử cung. Để đo chiều dài kênh cổ tử cung bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò của máy siêu âm để đo khoảng cách từ lỗ trong cổ tử cung đến lỗ ngoài cổ tử cung. Có thể đo bằng siêu âm ngả âm đạo hoặc ngả bụng, siêu âm ngả âm đạo với bàng quang không có nước tiểu sẽ chính xác hơn.

2. Tại sao phải siêu âm đo chiều dài kênh cổ tử cung cho tất cả thai phụ?

Như đã nói trên, trong thai kỳ cổ tử cung đóng kín và chiều dài kênh cổ tử cung ngắn dần khi thai càng lớn. Nếu chiều dài kênh cổ tử cung ngắn quá sớm, đặc biệt là khi tuổi thai < 24 tuần sẽ tăng nguy cơ sinh non, sảy thai, chuyển dạ sớm; thai phụ có cổ tử cung càng ngắn thì nguy cơ sinh non càng cao. Do đó, khuyến cáo tất cả thai phụ nên đo chiều dài kênh cổ tử cung ít nhất 1 lần trong thai kỳ, tuy nhiên thời điểm đo và đo lặp lại hay không tùy thuộc cá nhân từng thai phụ.

3. Khi nào thai phụ được siêu âm đo chiều dài kênh cổ tử cung?

Thời điểm siêu âm đo chiều dài kênh cổ tử cung tùy thuộc tiền sử cá nhân của từng thai phụ.

Đối với thai phụ không có yếu tố nguy cơ sinh non, siêu âm đo chiều dài kênh cổ tử cung thường quy khi tuổi thai từ 19 – 24 tuần (tương ứng với thời điểm siêu âm hình thái thai nhi – siêu âm 4 chiều).

Đối với thai phụ có yếu tố nguy cơ sinh non sẽ siêu âm đo chiều dài kênh cổ tử cung sớm hơn, ở thời điểm tuổi thai từ 14 – 16 tuần. Các yếu tố nguy cơ như:

- Đã từng sinh non trước đây.

- Có thai do hỗ trợ sinh sản.

- Tiền sử khoét chóp cổ tử cung hoặc có cổ tử cung ngắn.

- Tử cung dị dạng.

- Mang thai trước 17 tuổi và sau 35 tuổi.

- Đa sản, đa thai, đa ối, nhau tiền đạo. 

4. Chiều dài kênh cổ tử cung bao nhiêu được gọi là ngắn?

Chiều dài kênh cổ tử cung trong thai kỳ thay đổi theo tuổi thai.  Chiều dài kênh cổ tử cung thường ổn định ở thời điểm 14 – 28 tuần và ngắn dần sau 28 – 32 tuần. Chiều dài kênh cổ tử cung trung bình thời điểm thai 22 tuần là 40 mm, từ 22 – 32 tuần là 35 mm và giảm xuống còn 30 mm sau 32 tuần. Các yếu tố như số lần sanh, chủng tộc, chiều cao của thai phụ ít có ảnh hưởng đến chiều dài kênh cổ tử cung.

Định nghĩa chiều dài kênh cổ tử cung ngắn đã có nhiều thay đổi. Trong nhiều nghiên cứu, người ta nhận thấy chiều dài kênh cổ tử cung < 25 mm sẽ làm tăng nguy cơ sanh non tự phát. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng: hầu hết các trường hợp, chiều dài kênh cổ tử cung < 25 mm, chuyển dạ sinh non sẽ diễn ra trong vòng 8 tuần sau đó. Nguy cơ sanh non tự nhiên là cao nhất khi chiều dài kênh cổ tử cung ngắn ở thời điểm thai 16 – 18 tuần. Sau 30 tuần, chiều dài kênh cổ tử cung không còn hữu ích trong dự đoán sanh non vì cổ tử cung sẽ ngắn dần vào cuối thai kỳ. Hiện tại, với thai kỳ đơn thai, không có tiền sử sinh non tự nhiên, không có triệu chứng, chiều dài kênh cổ tử cung gọi là ngắn khi ≤ 25mm ở thời điểm tuổi thai từ 18 – 24 tuần.

5. Khi phát hiện chiều dài kênh cổ tử cung ngắn thì phải làm sao? 

Tùy thuộc vào thời điểm phát hiện chiều dài kênh cổ tử cung ngắn và tùy thuốc yếu tố nguy cơ sinh non của thai phụ, đặc biệt là tiền sử sinh non ở lần mang thai trước đó mà bác sĩ sẽ thảo luận với thai phụ để lựa chọn phương pháp điều trị dự phòng sinh non phù hợp. Có nhiều phương pháp dự phòng sinh non như: thuốc đặt âm đạo, đặt vòng nâng cổ tử cung, khâu vòng cổ tử cung.

Bệnh viện đa khoa Tâm Trí Hồng Ngự có thực hiện khám thai và siêu âm đo chiều dài kênh cổ tử cung cũng như có đầy đủ phương pháp điều trị dự phòng sinh non khi phát hiện chiều dài kênh cổ tử cung ngắn. Mọi chi tiết xin lên hệ bộ phận tiếp nhận, tổng đài qua số điện thoại: 0277 382 9088.

Khoa Sản – Bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Hồng Ngự