CA BỆNH NHỒI MÁU CƠ TIM CẤP ST CHÊNH LÊN ĐƯỢC TIÊU SỢI HUYẾT THÀNH CÔNG

Vừa qua, bệnh viện Tâm Trí Hồng Ngự tiếp nhận một trường hợp nhồi máu cơ tim (NMCT) cấp ST chênh lên được điều trị tiêu sợi huyết (TSH) thành công tại Bệnh viên Quốc tế Tâm Trí Hồng Ngự.

Bệnh nhân P.M.H, giới tính nam, 50 tuổi nhập viện vì đau giữa ngực giờ thứ 2, đau sau xương ức, kiểu ép nghẹn, liên tục, mức độ dữ dội, đau lan lên vai, tay trái, kèm khó thở, vã mồ hôi. Bệnh nhân được người nhà cạo gió nhưng đau ngực ngày càng nhiều nên được đưa nhập Khoa Cấp cứu BVQT Tâm Trí Hồng Ngự.

Sau khi nhập khoa Cấp cứu được 10 phút, bệnh nhân được Bs Cấp cứu chẩn đoán xác định là NMCT cấp ST chênh lên thành dưới, giờ thứ 2 có chỉ định điều trị tái tưới máu.

Ngay sau đó, BS cấp cứu tiến hành hội chẩn cấp 3 xác định bệnh nhân có chỉ định và không có chống chỉ định thuốc TSH, nên bệnh nhân cùng thân nhân được tư vấn và đồng ý chuyển lên khoa Hồi sức điều trị tái tưới máu bằng thuốc TSH.

Trong quá trình truyền thuốc TSH, Bệnh nhân giảm đau ngực sau 15 phút truyền thuốc và có đầy đủ dấu hiệu tái thông mạch máu sau 55 phút. Khi hoàn thành phác đồ truyền thuốc 90 phút, tình trạng bệnh nhân ổn định, hết đau ngực và được xe cấp cứu chuyển viện BV tuyến trên và được can thiệp mạch vành thành công vào buổi sáng ngày hôm sau.

Thông qua ca lâm sàng này, chúng tôi xin tổng quan và bàn luận về chủ đề NMCT cấp ST chênh lên với điều trị thuốc TSH.

NMCT cấp có hai dạng là NMCT cấp ST chênh lên (STEMI) và NMCT cấp ST không chênh lên (NSTEMI).

Trong đó, NMCT cấp ST chênh lên là một dạng NMCT nguy hiểm nhất do huyết khối gây tắc nghẽn hoàn toàn một hay nhiều nhánh động mạch vành có nhiệm vụ cung cấp máu nuôi cho tim hoạt động. Một khi bệnh nhân bị NMCT cấp ST chênh lên thì cần được điều trị tái thông mạch máu (tái tưới máu) càng sớm càng tốt để cứu sống những tế bào cơ tim bị ảnh hưởng, giúp cứu sống bệnh nhân, ngừa di chứng suy tim, rối loạn nhịp tim, đột tử do tim về sau... Hiện nay có ba phương pháp điều trị tái tưới máu là dùng thuốc tiêu sợi huyết (TSH) đường tĩnh mạch, can thiệp mạch vành (hay đặt stent mạch vành) và phẫu thuật bắc cầu động mạch vành (trường hợp hẹp nhiều nhánh phức tạp). Trong đó, phương pháp tái thông bằng thuốc TSH đường tĩnh mạch là phương pháp tạm thời giúp cứu sống bệnh nhân trong thời gian chờ chuyển đến Bệnh viện có thông tim để can thiệp mạch vành kịp thời và cũng là phương pháp lựa chọn đối với những trường hợp không đủ điều kiện kinh tế để đặt stent mạch vành.

CHIẾN LƯỢC TƯỚI MÁU Ở BỆNH NHÂN NMCT CẤP ST CHÊNH LÊN

ACC/AHA:  Guideline for the management of Patient with ST – elevation Myocardial   Infarction. 2013

Vị trí BVQT Tâm Trí Hồng Ngự nằm ở vùng sâu, vùng xa và cách xa những BV có thông tim ở Cần Thơ và Sài Gòn, thường mất khoảng 3-3,5 giờ để chuyển bệnh nhân đến những cơ sở can thiệp. Thực tế, trong hơn 6 tháng từ khi BVQT Tâm Trí Hồng Ngự đi vào hoạt động đã tiếp nhận hơn chục trường hợp như trên và khi chuyển bệnh nhân lên tuyến trên thường bệnh nhân đã vào biến chứng sốc tim, loạn nhịp, suy đa cơ quan không hồi phục và tỉ lệ tử vong từ tuyến trên báo về gần hơn 90%. Trên cương vị của người thầy thuốc, Ban Giám Đốc đã phối hợp cùng đội ngũ lãnh đạo khoa Hồi sức Cấp Cứu nhanh chóng xây dựng quy trình và triển khai sử dụng thuốc TSH cho bệnh nhân NMCT cấp ST chênh lên tại BVQT Tâm Trí Hồng Ngự từ giữa cuối tháng 6/2023.

Việc sử dụng thuốc TSH có lợi điểm nhanh chóng, sẵn có, hiệu quả càng cao khi được sử dụng càng sớm, đặc biệt trong 3 giờ đầu khởi bệnh.

Tuy nhiên, thuốc TSH cũng có những hạn chế nhất định như chỉ thật sự có lợi khi dùng trong 12 giờ đầu khởi bệnh, hiệu quả tái thông đạt được khoảng 55- 70% tuỳ loại thuốc, có nguy cơ tái tắc lại 5-15% và nguy cơ biến chứng xuất huyết nặng, xuất huyết nội sọ 1-2%. Nhìn vào những con số phần trăm trên là những thách thức lớn cho người thầy thuốc nhưng đó không phải lý do để chúng tôi chùn bước, vì chúng ta cần khách quan nhận thức rằng nếu chúng ta không cố gắng TSH mà chuyển bệnh nhân lên tuyến trên thì tỷ lệ bệnh nhân tử vong còn cao hơn những phần trăm trên rất nhiều, cụ thể ở BV chúng tôi là hơn 90%. Và nếu chúng ta tiến hành được TSH tại tuyến vùng sâu, vùng xa như chúng tôi thì hiệu quả có thể mang lại như ca lâm sàng trên và được cụ thể qua nghiên cứu của các tác giả Rathore SS, Curtis J, Chen J và cộng sự được đăng trên tạp chí JAMA.

Điều quan trọng là chúng ta cần có một quy trình hiệu quả, tối ưu hoá thời gian điều trị cho bệnh nhân để tranh thủ cơ hội thành công và sống sót cho người bệnh.

Sau cùng chúng tôi hy vọng trong tương lai bệnh viện chúng tôi có thể góp phần điều trị thành công nhiều ca tương tự như trên và cũng hy vọng những đồng nghiệp ở vị thế như chúng tôi cũng có thể mạnh dạng triển khai dùng thuốc TSH trên bệnh nhân NMCT cấp ST chênh lên.

THS.BS. Lương Thị Ngọc Anh

Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, BV Tâm Trí Hồng Ngự